Vooringenomenheid is een geniepig ding. Je hebt het vaak niet eens door, maar het sluipt je hoofd in via verhalen van anderen. Ze hebben een eigen waarheid, een eigen agenda, en voor je het weet, geloof je wat je eigenlijk nog niet zelf hebt ervaren. Je hebt nog niemand ontmoet, nog geen moment gedeeld, maar het oordeel staat al vast. Het gaat als een ongemerkt proces, een combinatie van gemakzucht en menselijke natuur.
We doen het allemaal. We luisteren naar verhalen, we nemen conclusies van anderen over, en vormen op die manier een beeld van iemand of iets zonder het zelf te kennen. Het is makkelijker dan het vormen van een eigen oordeel, want dat kost tijd, moeite en soms de pijnlijke erkenning dat je fout zat. En we zitten vaak fout. Het voelt ongemakkelijk om dat toe te geven, want vooringenomenheid bevestigt onze wereld. Het geeft structuur aan de chaos, het biedt houvast in een onzekere wereld.
Maar precies daar schuilt het gevaar. Vooringenomenheid beperkt ons. Het maakt dat we niet zien wat er werkelijk is. We sluiten ons af voor nieuwe ervaringen, nieuwe inzichten, omdat we vastzitten in een verhaal dat niet van onszelf is. Het is verleidelijk om met die bril te blijven kijken, want het voelt veilig, het voelt bekend. Maar die veiligheid is een illusie. Het houdt ons klein, het houdt ons gevangen in de kaders die anderen voor ons hebben geschetst.
Wat als we die bril van vooroordelen zouden afzetten? Wat als we ons zouden openstellen voor de werkelijkheid, voor de nuance die elke situatie met zich meebrengt? Dat zou ons niet alleen rijker maken in onze ervaringen, maar ook in ons begrip van de wereld en van elkaar. Het vraagt moed om die stap te zetten, om te erkennen dat we vastzitten in onze eigen aannames. Maar die moed wordt beloond. Door jezelf toe te staan de wereld te zien zoals die werkelijk is, zonder de sluier van vooringenomenheid, ervaar je een vrijheid die verder reikt dan je ooit voor mogelijk had gehouden.
Want uiteindelijk is dat wat vooringenomenheid doet: het maakt de wereld kleiner. Het verkleint je blikveld, beperkt je mogelijkheden en zorgt ervoor dat je niet echt leeft. Je leeft een schaduwleven, gevormd door de verhalen van anderen. Maar zodra je de moed vindt om die verhalen los te laten, om je eigen ogen te gebruiken in plaats van die van een ander, ontdek je een werkelijkheid die oneindig veel groter en mooier is dan je ooit had gedacht.
Dus ik ben blij dat ik mijn zwager nu écht zie.