Donny M. Je hoeft zijn achternaam niet af te korten, want die ene letter zegt al genoeg: Mongool. Een woord dat ik normaal niet gebruik, uit respect voor mensen die er niets aan kunnen doen. Maar Donny, jij? Jij bent gewoon een Mongool. Een gevaarlijke. Eentje die niet achterin een witte bus met een puzzelboekje hoort, maar achter slot en grendel – voor altijd.
Ze zeggen dat je ziek bent. Dat je een stoornis hebt. Dat je therapie verdient. Dat klinkt als een slechte grap. Een onschuldig kind van negen, Gino, heeft niet meer de kans om te spelen, te lachen, te dromen, omdat jij dacht dat jouw stoornis dat recht gaf. Ze noemen dat ‘verminderd toerekeningsvatbaar.’ Maar ik noem dat onzin. Jij wist dondersgoed wat je deed.
Dan kijken we naar Taghi. Willem Holleeder. Levenslang, en terecht. Maar waarom? Omdat hun slachtoffers, hoe wrang ook, meestal criminelen waren. Afrekeningen. Gedoemd door hun eigen wereld van regels en codes. Dat maakt het niet goed, maar je snapt het mechanisme. Het is vuilnis dat zichzelf opruimt, tot Taghi besloot om onschuldige mensen te raken. De broer van een kroongetuige. Mijn vriend Derk Wiersum. Peter R. de Vries. Zij stonden daarbuiten, en ineens was levenslang niet meer genoeg.
En dan heb je Donny. Geen ingewikkelde maffia, geen codes, geen vuile handen. Alleen een kind. Gino. Ontvoerd, misbruikt, vermoord. Hoe kan iemand zoiets doen? Het is alsof je kijkt naar een huisbrand en besluit benzine te gooien. Het is kwaad in zijn puurste vorm.
Waarom therapie, waarom tbs?
Ze zeggen: ‘Donny heeft hulp nodig.’ Ik zeg: Donny heeft een spuitje nodig. Of tenminste een cel waarin hij nooit meer zonlicht ziet. Maar nee, hij krijgt therapie. Hij mag ‘aan zichzelf werken.’ Aan zichzelf werken? Hij heeft zijn kansen gehad. Hij is niet de postbode die de verkeerde brief bezorgt. Hij is niet de schilder die buiten de lijnen kleurt. Hij is een monster.
Het rechtssysteem zegt dat we hem moeten behandelen. Dat we beter moeten zijn. Maar waarom? Voor wie? Voor hem? Voor een samenleving die al weet dat hij niet meer te redden is? Voor de ouders van Gino, die hun kind nooit meer zullen vasthouden? Leg dat maar eens uit. Leg uit dat Donny na 25 jaar – misschien minder – weer vrij kan rondlopen, terwijl Gino ergens onder de grond ligt.
Laat het recht spreken
Donny pakte een onschuldig kind. Dat is het verschil. Taghi en Holleeder speelden het spel van de onderwereld, maar Donny speelde vals. Hij speelde met een leven dat niets te maken had met zijn stoornis, zijn frustratie, zijn excuses. En daarvoor mag hij nooit, nooit meer vrij zijn.
Geen tbs. Geen therapie. Geen hoop. Laat Donny verdwijnen, zoals hij Gino heeft laten verdwijnen. Want soms is gerechtigheid simpel: de wereld moet beter af zijn zonder iemand.